ფეიხოა სამხრეთამერიკული მარადმწვანე ბუჩქი ან 5 მეტრამდე სიმაღლის ხეა, რომლის მომჟავო-ტკბილი, ანანასის სურნელის მქონე გემრიელი ნაყოფი ბევრს გაუსინჯავს, მაგრამ ცოტა ვინმე თუ იცნობს ამ მცენარის მორფოლოგიასა და ნაყოფის ქიმიურ შემცველობას, რომლითაც იგი დიდ ყურადღებას იმსახურებს.
მცენარეს ფოთლები ტყავისებრი აქვს, ელიფსური ფორმის, გარედან მუქი მწვანე, შიდა მხრიდან ქეჩისებრი შებუსვის გამო მოთეთროა. თეთრი ყვავილები შიგნით ვარდისფერია. ნაყოფი ვისაც უგემია, მისი ფორმაც ეხსომება და ფერიც. მაგრამ ის, რომ ფეიხოას ნაყოფი 0,6% წყალში ხსნად იოდს შეიცავს, რომლის დეფიციტსაც საქარველოს მოსახლეობა დღეს მკვეთრად განიცდის, შეიძლება ბევრმა არ იცოდეს. ჩიყვით დაავადებულმა წელიწადში 10 კგ-მდე ნაყოფი უნდა მიირთვას წამალთან ერთად, რომ მისი ავადმყოფობა მკურნალობას ადვილად დაემორჩილოს. პროფილაქტიკისთვის მისი მიღება ყველასთვის სასურველია. ფეიხოას ნაყოფისაგან ხარშავენ მურაბას, აკეთებენ ჟელეს, კომპოტს, სხვადასხვა ნაყენს. ცოცხალი ვიტამინების (C, D) და იოდის მარაგის შესანარჩუნებლად ყველაზე ეფექტიანია შაქარში დაკონსერვებული (1 წილი ფეიხოა, 1 წილი შაქარი) გახეხილი ნაყოფი (სხვათა შორის, ზემოხსენებული წყალში ხსნადი იოდი მეტად საყურადღებოა, რადგან მცენარე შეიძლება შეიცავდეს იოდს, მაგრამ წყალში უხსნადობის გამო იგი ორგანიზმმა ვერ შეითვისოს).
ფეიხოა ძირითადად ხარობს დასავლეთ საქართველოში, მთელი კოლხეთის დაბლობზე, განსაკუთრებით ზღვის სანაპირო ზოლში. აღსანიშნავია ისიც, რომ მისი ოთახის კულტურა ულამაზესია, ყვავილობს და ნაყოფსაც იძლევა.
ფეიხოა მრავლდება თესლით, გადაწვენით, ამონაყარებითა და კალმებით. ყველაზე ხელმისაწვდომია მისი გამრავლება ამონაყარებით, განსაკუთრებით, მცირე ფართობზე. თუ პლანტაციის გაშენებას მოისურვებთ, რა თქმა უნდა, კალმების დაფესვიანება ჯობია. ამ მიზნით ჭრიან 8-10 სმ სიგრძის კალმებს კენწერულ და შუა წელის ნაწილში, ამუშავებენ „ბიორაგით“ (იყიდება მემამულეთა კავშირის მაღაზიაში) და რგავენ ყუთებში ნოემბერ-დეკემბერში. ფეიხოას მყნობითაც ამრავლებენ.
ორწლიან ნერგებს მარტ-აპრილში რგავენ მუდმივ ადგილზე. მცენარეთა შორის მანძილი 3-4მ-ია, რიგთაშორისებში 3-5მ. უმჯობესია 30-40სმ შტამბის გამოყვანა, ამით მცენარის მოვლაც ადვილია და მოსავალსაც მეტს იძლევა.
არავითარ განსაკუთრებულ მოვლას ფეიხოა არ საჭიროებს. ნაყოფი მომწიფებისთანავე ძირს ცვივა. ნაყოფის ცივ ადგილას მოთავსება ძალიან აგემრიელებს მას.
ფეიხოასათვის საუკეთესო ტემპერატურაა 16-21 გრადუსი. მცენარე დაუზიანებლად უძლებს 11ºჩ-მდე ყინვას, უფრო დაბალი ტემპერატურის შემთხვევაში ეყინება ფოთლები და ნაწილობრივ სცვივა, რის შემდეგაც მომავალი წლის ნაყოფს აღარ უნდა ველოდოთ. სინათლისადმი დიდ მოთხოვნილებას არ ავლენს, არც მაინცდამაინც რწყვას საჭიროებს, თუმცა გვალვის დროს მორწყვა აუცილებელია. კარგად ხარობს ღრმა, ჰუმუსით მდიდარ ნიადაგზე. ვერ იტანს, ან ცუდად ეგუება კარბონატულ ნიადაგს.
წყარო: ნიკოლოზ იოსებიძე, ყველაფერი საოჯახო მეურნეობის შესახებ (გამომცემლობა პალიტრა L)
#datashvil #drpkhakadze #sheniambebi #shenisofeli
