თესვის ვადების დაცვას სასოფლო-სამეურნეო კულტურების მოვლა-მოყვანის აგროტექნოლოგიაში დიდი მნიშვნელობა აქვს

ბაღჩეულიბაღჩეული მაშინ ირგვება ღია გრუნტში, როცა ღამის ტემპერატურა 10 გრადუსს აღარ ჩამოსცდება. ეს პერიოდი საქართველოში სტატისტიკურად, აპრილის მეორე ნახევარში დგება. დარგვა სასურველია მაისის დასაწყისისთვის დაასრულოთ. ათიოდე დღეში კი უკვე ნარგავების დამუშავებაც უნდა დაიწყოთ, რაც ივლისამდე გაგრძელდება. ბაღჩეულ კულტურებსაც ჯიშის მიხედვით რეგულარულად სჭირდება მორწყვა. მოსავლის აღება კი ივლისში იწყება და ნოემბერში სრულდება.

როცა ბაღჩეული გაიზრდება, სხვადასხვა საჭიროებები იჩენს თავს – ჭიგო, სარი და ა.შ. რაზეც შედარებით ნაკლებად დატვირთულ სეზონებზე – გვიან შემოდგომასა და ზამთარში თუ იზრუნებთ, საქმე წინასწარ გექნებათ მოთავებული.

მოსავლის აღების შემდეგ ბაღი ნებისმიერი სახის ნარჩენისგან უნდა გავასუფთავოთ.

შეგროვილი ფოთლები, წვრილი ტოტები და სხვა ორგანული ნარჩენები (ხილ-ბოსტნეულის ნაფრცქვენი) საკომპოსტე ორმოში ან სპეციალურ სათავსოში დააგროვოთ, ფენა-ფენა დაუმატოთ ნაცარი და დრო და დრო მორწყათ და ამოურიოთ კიდეც. გაზაფხულზე ეს კომპოსტი ბოსტნის გარდა ყვავილების გადასარგავადაც კი გამოგადგებათ და არც გამხმარი ფოთლების დაწვით დააბინძურებთ გარემოს.

მარწყვის ნარგავებს ზამთრის პირზე 2-3 სანტიმენტრის სისქეზე ტორფით თუ დაფარავთ, მოყინვისგან დაიცავთ და მოსავლიანობაც მოიმატებს.

თუ ნოემბერი შარშანდელივით თბილი ამინდებით იქნება, ზოგიერთი ბოსტნეულის დათესვაც შეგიძლიათ: სალათის, ოხრახუშის, სტაფილოსა და ისპანახის.

ხახვისა და ნივრის დარგვაც ძველი ხალხისგან ნოემბერში, გიორგობამდეა რეკომენდებული.

სადაც ერთწლოვან კულტურებს მოიყვანთ, იმ ნაკვეთს რაც უფრო გვიან გადაბარავთ, მით მეტი მავნებელი დაიღუპება. ნოემბერში გადაბარული ნაკვეთის უპირატესობაა, რომ ამ დროს მიწა თოვლისა და წვიმის საშუალებით მეტ მინერალებს იღებს, რაც მერე უხვი მოსავლის მომცემია. უკეთესია, თუ მიწის ბელტებს დაუშლელს დატოვებთ.

თესლი  ეწოდება მცენარის ნაწილს, რომელიც გამოიყენება დასათესად. თესლი მცენარის ბიოლოგიური და სამეურნეო თვისებების მატარებელი ორგანიზმია, ამიტომ, მათ ხარისხზე მნიშვნელოვან წილად დამოკიდებულია მიღებული მოსავლის სიდიდე და ხარისხი.

თესლის აღმოცენებად ითვლება 100 ცალი თესლიდან ნორმალურად გაღივებული თესლის რაოდენობა, რომელიც გამოიხატება %-ით.

თესლის სიწმინდესა და აღმოცენებაზეა დამოკიდებული თესლის სასოფლო- სამეურნეო ვარგისიანობა.

პირველი 3-4 დღის განმავლობაში გაღივებული თესლების რაოდენობა გვიჩვენებს მოცემული კულტურისა და ჯიშის თესლის გაღივების ენერგიას (ერთდროულობას) პროცენტებში. მაღალი გაღივების ენერგიის თესლი უფრო თანაბრად აღმოცენდება, უკეთესად იყენებენ ზრდის ფაქტორებს, მათი აღმონაცენი ნაკლებად იჩაგრება სარეველებით, უფრო გამძლენი არიან არახელშემწყობი პირობებისადმი.

დაბალი აღმოცენების უნარიანი თესლი, რომელსაც შენარჩუნებული აქვს  სიცოცხლისუნარიანობა, ექვემდებარება თბილი ჰაერით დამუშავებას, მაგრამ თუ ამ შემთხვევაშიც არ მიაღწევს აღმოცენების მაჩვენებელი სტანდარტის მოთხოვნას, მას იწუნებენ და სასაქონლო მარცვლის კატეგორიაში გადაყავთ.

თესლის სათესი ღირსება. სათესლე მასალის სათეს ვარგისიანობაში იგულისხმება სუფთა და ერთდროულად აღმოცენებადი თესლების რაოდენობა. სათესი ღირსების დასადგენად სიწმინდის პროცენტს ამრავლებენ აღმოცენების პროცენტზე და წარმოებულს ყოფენ 100-ზე.

თესვის წინ საჭიროა სათესლე მასალა მომზადდეს დასათესად. თესლის შემოწმება აღმოცენებაზე საჭიროა ჩატარდეს იმ მიზნით, რათა გაირკვეს შენახვის პერიოდში თესლმა ხომ არ დაკარგა აღმოცენების უნარი.

სოკოვანი დაავადებების თავიდან ასაცილებლად ხდება თესლის შეწამვლა. თესლს წამლავენ  შხამქიმიკატებით ან ამუშავებენ თერმული წესით. მოკლე ვეგეტაციის პერიოდის რაიონებში თესლის ჩანასახის დასრულების შემდეგ, თუ ცივი ამინდები დაიჭირა (განსაკუთრებით ეს ხდება ზაფხულის მეორე ნახევარში), თესლი ჩვეულებრივ მოსვენების პერიოდში გადადის. ასეთი თესლი სუსტად ან სრულიად არ აღმოცენდება, ვიდრე არ გამოვა მოსვენების მდგომარეობიდან. ამის დასაჩქარებლად თესლს ატენიანებენ და 3-5 დღის განმავლობაში ათავსებენ 20-250 –მდე გამთბარ შენობაში.

#datashvil #drpkhakadze #sheniambebi #shenisofeli