ვარდი შეუდარებელია, როგორც სილამაზით, ისე განუმეორებელი სურნელით
დედამიწის ზურგზე უთვალავი მშვენიერი ყვავილია, მაგრამ, როცა ვინმეს ან რაიმეს ულამაზესად წარმოჩენა სურთ, უმალ ვარდს ადარებენ. მართლაც შეუდარებელია ვარდი, როგორც სილამაზით, ისე განუმეორებელი სურნელით. მსოფლიოში ცნობილია 400-მდე ჯიშის ველური ვარდი, ანუ ასკილი. საქართველოში 25 სახეობის ასკილია. რაც შეეხება კულტურული ვარდის ჯიშებს, 25 ათასი ჯიში და ფორმაა ცნობილი.
ვარდი მრავლდება ამონაყარით, დაკალმებით, ბუჩქის დაყოფითა და გადაწვენით, უმეტესწილად გამრავლების ძირითადი ხერხია კვირტით მყნობა, რომელიც საქართველოში ტარდება ივნისიდან ოქტომბრამდე, ხოლო რგვა – გაზაფხულსა და შემოდგომაზე. ვარდის გასაშენებლად საუკეთესოა დაწრეტილი თიხნარი, ქვიშნარი და თიხიანი ნიადაგები.
გარდა ესთეტიკური დანიშნულებისა, არსებობს ვარდის ტექნიკურ-ეთერზეთოვანი ჯიშებიც, მაგალითად კაზანლიკური ვარდი, რომლისგანაც, გარდა ეთერზეთების მიღებისა, მურაბასაც ხარშავენ და არომატულ ლიქიორსაც ამზადებენ.
როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, ვარდი ძირითადად კვირტით იმყნობა. საძირედ იყენებენ თესლით გამოყვანილ ასკილის ნერგებს. ორწლიან საძირეზე, ფესვის ყელთან, აკეთებენ ირიბ ჩანაჭერს, შიგ სვამენ კარგად მომწიფებული ერთწლიანი ყლორტიდან აჭრილ კვირტს და ზედ ახვევენ გამჭვირვალე პოლიეთილენის სახვევს; როცა კვირტი შეხორცდება, სახვევს ხსნიან.
როგორ დავაფესვიანოთ ვარდის კალამი
გთავაზობთ ვარდის კალმის დაფესვიანების მარტივ და ეფექტიან მეთოდს: ის ყლორტი, რომელსაც ყვავილი ჰქონდა განვითარებული, ჰორიზონტალურად გადაჭერით ზედა კვირტიდან 5-7 მმ-ის დაცილებით, ხოლო ქვედა ნაწილი – ირიბად, კვირტიდან 1,5-3 მმ-ის დაცილებით. ყლორტზე უნდა დარჩეს 7-8 კვირტი, ქვედა ფოთლებს ეჭრება ნახევარი. კალმები მოათავსეთ წყლიან ქილაში, რომელშიც წყლის დონე 1,5-2სმ-ია. ერთ ქილაში შეიძლება მოთავსდეს რამდენიმე კალამი, ოღონდ ისე, რომ ფოთლები ერთმანეთს არ ეხებოდეს.
კალმებიანი ქილა დადგით მზიან ადგილას. ქილას სახურავი არ სჭირდება. ყურადღება მიაქციეთ წყლის ოდენობას ქილაში, როგორც კი მოაკლდება, მაშინვე შეავსეთ თავდაპირველ დონემდე.
10-12 დღის შემდეგ უკვე შეიძლება ნაზარდის ღია გრუნტში გადატანა. ნიადაგი კი ასე უნდა მომზადდეს: 0,5 წილი გადამწვარი ნაკელი და თითო-თითო წილი სილა, ტორფი და ყამირის მიწა. გადარგული კალმები უხვად უნდა მორწყოთ და დაახუროთ შიგნიდან კირით შეთეთრებული მინის ქილა. ნარგავს უნდა ჰქონდეს ნორმალური ტენიანობა.
ერთი კვირის შემდეგ დაიწყება კვირტის გაშლა და ნაზარდის გამოტანა. იმისათვის, რომ ნაზარდი მიეჩვიოს ღია გრუნტის პირობებს, დღეში 10-15 წუთით ქილები მოხადეთ. ამ მეთოდით ერთ წელიწადში მიიღებთ ნებისმიერი ჯიშის ვარდის დაფესვიანებულ მაღალხარისხოვან ნერგს.
როდის არ ჭკნება ვარდი
ლარნაკში ჩადებამდე ვარდის ღეროს ქვედა ნაწილს მოაცალეთ ფოთლები. სქელმერქნიანებს ბოლოები უნდა წაატეხოთ. ნუ დაიზარებთ ყოველდღე წყლის გამოცვლას. ასევე ყოველდღე დაასხურეთ ოთახის ტემპერატურის წყალი. დღეგამოშვებით კი ღეროების ბოლოები გაურეცხეთ ონკანის ქვეშ და დაამოკლეთ ერთი სანტიმეტრით.
იმისათვის, რომ ზოგიერთი ყვავილი `გამოცოცხლდეს~, უნდა ჩადოთ ცხელ, მაგრამ არამდუღარე წყალში (მაგალითად, ნარგიზი). დამჭკნარი იასამნისა და ქრიზანთემას ღეროები ჩაუშვით მდუღარე წყალში ერთი წუთით. გეორგინას ღეროები კი სწრაფად უნდა მოწვათ ცეცხლზე და მხოლოდ შემდეგ ჩადოთ
წყალში. შროშანებს, ნარგიზებს, მიხაკებს, ვარდებს ხშირად უნდა ასხუროთ წყალი. მოჭრილი ყვავილების სიცოცხლის გახანგრძლივება შეიძლება შაქრით, თუმცა ყველა ყვავილს სხვადასხვა დოზა სჭირდება. ყველაზე მეტად `ტკბილეულის მოყვარულია~ მიხაკი – 1ლ წყალზე 70 გ შაქარი, შემდეგ მოდის ზამბახი და ჰერბერა – 30გ, ვარდი – 15 გ. ვარდს ლიმონის მჟავაც უყვარს, 1/4 ჩ.კ. 1ლ წყალზე.
როგორ გავამრავლოთ და მოვუაროთ ჩინურ ვარდს
წყარო: ნიკოლოზ იოსებიძე, ყველაფერი საოჯახო მეურნეობის შესახებ (გამომცემლობა პალიტრა L)
მასალის გამოყენების პირობები
