ბაღის მავნებლებსა და დაავადებებთან ბრძოლის კალენდარი. ხეხილის (ვაშლი და მსხალი) კვირტის გაშლამდე უნდა ჩატარდეს პროფილაქტიკური სამუშაოები: მოსცილდეს და დაიწვას მავნებლების ბუდეები, შემხმარი ნაყოფები, დაზიანებული და გამხმარი ტოტები.
დაზიანებული ადგილების მკურნალობა – თუ შეამჩნევთ მავნებლების მასობრივად გავრცელების ადგილებს, შეწამლეთ ნიტროფენით. შეწამვლა ტარდება, როცა საშუალო დღიური ტემპერატურა +10º-ია. მოზამთრე მავნებლების კვერცხების ტკიპებისა და ბუგრების წინააღმდეგ შეიძლება ოლეოკუპრიტის გამოყენება. თუ ხეხილი ნაკლებად დაავადებულია, იწამლება 2-3 წელიწადში ერთხელ. თუ გასულ წელს ვაშლისა და მსხლის ხეები დაავადებული იყო ქეცით, ჩამოყრილი ფოთლები დაამუშავეთ ნიტროფენით.
არ დაგავიწყდეთ ფრინველებისათვის ბუდეებისა და საკვებურების მოწყობა.
კვირტის გახსნიდან ყვავილობამდე. კვირტის გახსნის დასაწყისში ხის ქვეშ დააფინეთ ცელოფანი, ჩამობერტყეთ გრძელცხვირას ხოჭოები და გაანადგურეთ. პროცედურა ტარდება 2-3-ჯერ, როცა ჰაერის ტემპერატურა 10º-მდეა. თუ გასულ წელს ყვავილჭამიამ დიდი რაოდენობით გაგინადგურათ ვაშლის კოკრები, შეწამლეთ ქვემოჩამოთვლილიდან ერთ-ერთი პრეპარატით: რევიკურტით, პერმეტრინით, კილზარით, კარბოფოსით, ბენზოფოსფატით.
ვაშლისა და მსხლის ქეცის საწინააღმდეგოდ შეგიძლიათ იხმაროთ 3%-იანი ბორდოს ხსნარი, იმ შემთხვევაში, თუ არ გამოგიყენებიათ ნიტროფენი. ყვავილის გამოჩენის ფაზაში ხეხილი იწამლება 1%-იანი ბორდოს ხსნარით (თუ არ ჩამოგირეცხავთ 3%-იანი ხსნარით). მავნებლებთან ბრძოლის მიზნით (ტკიპები, ბუგრები და ა.შ.) ბორდოს ხსნარის შემცვლელ პოლიქრომს ემატება ჩამოთვლილ ნივთიერებათაგან ერთ-ერთი: კარბოფოსი, ბენზოფოსფატი, კილზარი, პერმეტრინი.
მუხლუხების წინააღმდეგ შეიძლება იხმაროთ: ბიტოქსიბაცილინი, ლეპიდოციდი, დენდრობაცილინი.
ყვავილობის დამთავრებისთანავე უნდა მოსცილდეს ვაშლის ჩრჩილის ბუდეები, რომლებშიც თავმოყრილია მუხლუხები. ჩამობერტყეთ წინასწარ დაფენილ ცელოფანზე ვაშლის მხერხავათი დაზიანებული ნაყოფი, შეწამლეთ 1%-იანი ბორდოს ხსნარით ქეცის წინააღმდეგ.
მსხლის ხეები შეწამლეთ გოგირდოვანი პრეპარატით ტკიპების წინააღმდეგ ყვავილობის დამთავრებიდან 15-20 დღის შემდეგ. პირველი დამუშავება ვაშლის (მსხლის) ნაყოფჭამიას წინააღმდეგ: კარბოფოსით, ბენზოფოსფატით, რევიკურტით, პერმეტრინით, კილზარით ან ბიოპრეპარატებით – ბიტოქსიბაცილინით, დენდრობაცილინით ან ლეპიდოციდით.
ზაფხულის განმავლობაში. ყვავილობის დამთავრებიდან 25-30 დღის შემდეგ ტარდება ვაშლის ნაყოფჭამიას წინააღმდეგ მეორე წამლობა. თუ გამოიყენებთ: პერმეტრინს, კარბოფოსს, კილზარს ან რევიკურტს, შეწამლეთ 25 დღის შემდეგ, ხოლო ბენზოფოსფატით – 30 დღის შემდეგ.
ხეების შტამბებს შემოახვიეთ გოფრირებული შესაფუთი ქაღალდი ან ჯვალო, რომელშიც თავს იყრიან ნაყოფჭამიას მუხლუხები; ნახვევები გასინჯეთ ყოველი 7-10 დღის შემდეგ, საღამო ხანს, და მავნებლები დახოცეთ.
ფოთოლცვენის შემდეგ შტამბზე ნახვევი მოხსენით და მწერები გაანადგურეთ. შეაგროვეთ ჩამოცვენილი ფოთოლი და დაწვით. გაფხიკეთ შტამბისა და ტოტების დაზიანებული ნაწილები და შეათეთრეთ კირით: 2კგ კირზე 1კგ მიწა ან ძროხის ახალი ნაკელი – გახსენით 10ლ წყალში და წაუსვით ფუნჯით. დაბარეთ ნაკვეთიც.
ბორდოს ხსნარი. 1%-იანი ბორდოს ხსნარის დასაყენებლად (მაგალითად, 10 ლიტრზე) აწონეთ 100 გ შაბიამანი, ჩაყარეთ კაპრონის წინდაში და ჩაკიდეთ ხის ან მინის 10-12-ლიტრიან ჭურჭელში, დაასხით 5ლ თბილი წყალი (გახსნის პროცესის დასაჩქარებლად). აწონეთ 100 გ კირის ნატეხები, ჩააწყვეთ ტაშტში და დანამეთ, რომ კირი ჩაქრეს, ანუ დაიშალოს, გახსენით 5ლ წყალში და გაამზადეთ `კირის რძე~. შემდეგ შაბიამნიან ჭურჭელში გაფილტრეთ კირის რძე, ჩაასხით წვრილ ნაკადად და განუწყვეტლივ ურიეთ. ასე დაყენებული ხსნარი უნდა გამოიყენოთ იმ დღესვე. თუ შეურევლად გააჩერებთ, 2-3 დღესაც შეგიძლიათ დატოვოთ. შესასხურებელ აპარატში ჩასხმის წინ ხსნარი აუცილებლად უნდა გაიფილტროს. ამისათვის აპარატებს თან მოჰყვება სპეციალური ბადეები; თუ ბადე არ ექნება, გაფილტრეთ კაპრონის წინდაში, თორემ ხსნარი შესხურებისას აპარატის ბუნიკში გაიჭედება.
მცენარეები ერთმანეთს იცავენ… შეიძლება ბევრმა არ იცოდეს, რომ მცენარეები ერთმანეთს იცავენ. ასე, მაგალითად:
მარწყვის ირგვლივ დათესილი ოხრახუში იცავს მას ლოკოკინებისაგან.
ხურტკმელის რიგთაშორისებში დარგული პამიდორი დაიცავს მის ბუჩქებს ისეთი მავნებლებისაგან, როგორიც არის მხერხავა და ალურა. პირშუშხა შეგიძლიათ დარგოთ ყველა იმ მცენარესთან, რომლებსაც კოლორადოს ხოჭო ემტერება.
მოცხარის რიგთაშორისებში დარგული პამიდორი აფრთხობს მხერხავასა და ბუგრებს.
მარწყვის ყოველი მეოთხე ბუჩქის შემდეგ დარგული ერთი ბოლქვი ნიორი იცავს მას სიდამპლისაგან.
მოცხარის ბუჩქებს შორის ხახვსა და ნიორს თუ დარგავთ, კვირტის ტკიპას მოიშორებთ.
მავნებლებთან ბრძოლის ბუნებრივი საშუალებები. მამულ-დედულის პატრონს მცენარეების დასაცავად შეუძლია ებრძოლოს მავნებლებს ბუნებრივი საშუალებების გამოყენებით:
10 ლ წყალზე ვიღებთ 4 კგ ნედლ (ან 1კგ ხმელ) პამიდვრის ნასხლავს, ვაქუცმაცებთ და ნელ ცეცხლზე ვადუღებთ 30 წუთს, ვაგრილებთ და კარგად გამოვწურავთ. შესაწამლად ყოველ 10 ლ წყალში ვხსნით 2-3 ლ ხსნარს, ვამატებთ 40 გ გახეხილ სარეცხის საპონს; კარგად ამოვურევთ საპნის სრულ გახსნამდე და შევასხურებთ. ეფექტიანი საშუალებაა ვაშლის ფოთოლჭამია მწერებისა და ნაყოფჭამია მუხლუხის წინააღმდეგ.
1 კგ ფარსმანდუკის ხმელ მიწისზედა ნაწილს ვაქუცმაცებთ. ვასხამთ მდუღარე წყალს იმდენს, რომ კარგად გაიფუფქოს, ვაჩერებთ 30-40 წუთს, შემდეგ შევავსებთ ნაყენს 10 ლიტრამდე და ვაჩერებთ 48 საათს. ვფილტრავთ და ვასხურებთ. კლავს ყველა ტიპის მწერს.
ბაბუაწვერას მწვანე ფოთლები დააქუცმაცეთ, 400-500 გ დააყენეთ 10 ლ წყალში 2-3 საათის განმავლობაში, გაფილტრეთ და შეასხურეთ აღმონაცენებს.
500 გ მწარე წიწაკას ვაქუცმაცებთ, ვასხამთ 10 ლ ცივ წყალს, ვაყოვნებთ 2 დღე-ღამეს და ვადუღებთ ნელ ცეცხლზე თავდახურულ მომინანქრებულ ჭურჭელში 30 წუთის განმავლობაში. გაცივების შემდეგ ვწურავთ, ვუმატებთ 40 გ სარეცხის საპონს. მიღებულ ნახარშს ვაზავებთ იმავე რაოდენობის წყლით და ვასხურებთ მცენარეებს. გამოიყენება ბოსტნეული კულტურების მავნებელთა წინააღმდეგ.
რითი ებრძოდნენ ჩვენი წინაპრები მცენარეთა დაავადებებს და მავნებლებს
წყარო: ნიკოლოზ იოსებიძე, ყველაფერი საოჯახო მეურნეობის შესახებ (გამომცემლობა პალიტრა L)
მასალის გამოყენების პირობები
