300 წლის ვაზი, რომელიც ევრაზიის სამეულშია: ისტორია და მნიშვნელობა
მსოფლიოში მრავალი ხანდაზმული, საუცხოო მცენარე არსებობს; მათ შორის არის ვაზი, რომელიც განსაკუთრებით საინტერესოა. ამჯერად ვისაუბრებთ 300 წლის ვაზის შესახებ, რომელიც ელავის მუნიციპალიტეტის სოფელ წინანდალში, ნიკო ნიკოლაიშვილის ეზო-კარში მდებარეობს.
ბატონ ნიკო ამბობს, რომ სახლ-კარი და ეს უძველესი ვაზი შთამომავლობით ერგო. ბატონი ნიკო დაიბადა და გაიზარდა თბილისში, მაგრამ სტუდენტობის შემდეგ ქალაქში ყველაფერს თავი დაანება და სოფელში გადავიდა საცხოვრებლად. მანამდე სოფელში მოხუცი პაპა-ბებია ჰყავდა. წინანდლის სკოლაში მუშაობს, აქვს საოჯახო სასტუმრო და მეურნეობა.
ვაზის ასაკი და კვლევა
ვაზი 300 წლისაა. მასზე ბევრია მტკიცება. ზოგი მიიჩნევს, რომ 100 წლისაა, ზოგი – 150-ის. უცხოელი მეცნიერები იყვნენ ჩამოსული მის სანახავად. იტალიელი მეცნიერების ჯგუფმა ლაბორატორიულად დაადგინა, რომ მისი ასაკი 300 წელია. ამით ჩვენი ვაზი ევრაზიის ტერიტორიაზე ერთ-ერთი უძველესი გახდა; ერთი სლოვენიაშია, რომელიც 400 წლამდეა, ერთი – ინგლისში და მესამე ჩვენია.
ქართულის ენდემური ვაზი: ისტორია და მნიშნელობა
საქართველოში ბევრი უნიკალური ვაზი არსებობს, თუმცა ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ქართულის ენდემური ჯიშია, რომლის ისტორია და ფესვები დღემდე იცავენ საკუთარ თვითმყოფადობას.
ბატონი ნიკო აღნიშნავს, რომ მისი ვაზი არც ერთ კატალოგში ვერ მოიძიეს, და არც უცხოელი მეცნიერთა მიერ აღმოჩენილი ინფორმაცია აკმაყოფილებს მის უნიკალურობას. იტალიელი, კანადელი, ჩილელი და სამხრეთ აფრიკელი მეცნიერები ცდილობენ ამის გაგებას, თუმცა მათთვისაც რთულია სწორად დიაგნოზირება.
„ბევრისთვის მიუცია, მაგრამ თითქმის ვერავინ გაახარა. თავის დროზე ჩვენთან მომუშავე ღვინის ფრანგულმა კომპანიამაც წაიღო, თავიანთ სათბურში სცადეს გახარება, მაგრამ – უშედეგოდ. მე მხოლოდ ერთი რქისგან ვახარე ერთი ძირი და ერთიც კარდანახში გაახარა ნათესავმა. ჩემსას ჯერჯერობით არ დაუსხამს, ჩანს, მოსავალს გვიან იძლევა“ – ამბობს ნიკო ნიკოლაიშვილი.
ვაზის ისტორია და გამორჩეული მახასიათებლები
ბატონი ნიკო იხსენებს, რომ მისი ოჯახური ვაზი დიდებული პაპის დროიდან მოდის. ეზოში სამ ვაზს შორის, ერთ-ერთი განსაკუთრებული იყო. ბატონი ნიკოს სიტყვებით, „პაპამ ერთი მოჭრა, თუმცა დღესაც უნიკალური და მნიშვნელოვანი რჩება“. ვაზი ადრინდელზე უფრო მეტად მოვლილია, რაც მისი გამორჩეულობას უზრუნველყოფს.
ადრე როცა ბერდებოდა, კაფავდნენ, რომ ახალი დაერგოთ და უფრო მოსავლიანი ყოფილიყო. ეს შემორჩა და ოჯახის სიამაყე…
ამის რქა თელავში, ერეკლეს მუზეუმის ეზოში ხარობდა. რომ ვკითხე, მითხრეს, ეს ვაზი 75 წლის არის, ცნობებში წერია, რომ რქა წინანდლიდან წამოიღესო…
ახლა, ვაზი განსაკუთრებულ ზრუნვას მოითხოვს. წარსულში ვაზი ხშირად იხარებდა, მაგრამ ახლა განსაკუთრებულ ყურადღებას საჭიროებს, რათა მისი ჯიში და თვისებები შენარჩუნდეს. როგორც ბატონი ნიკო ამბობს, „ამ ვაზის რეალობა შთამბეჭდავია, რადგან იგი ჩვენი ოჯახური ისტორიის ნაწილი გახდა“.
ვაზის კულტურალური მნიშვნელობა
ეს ვაზი ოჯახის სიამაყეა და მოიხსენიება როგორც სიმბოლო ქართული ღვინის კულტურის. მისი მოსავლიანობა და გემო განაპირობებს სასმლის გამორჩეულობას, რაც მას კიდევ უფრო საინტერესო და პოპულარულ ქმნის.
ქართულის ვაზი და მისი ისტორია
საქართველოში, განსაკუთრებით კახეთში, უნიკალური ვაზი და მისი კულტურა ფართოდ არის ცნობილი. ჩვენს დღევანდელ ისტორიაში წარდგენილი იქნება ვაზი, რომელსაც დიდი ისტორია და მრავალფეროვანი მახასიათებლები აქვს.
ბატონი ნიკო იმით იწონებს თავს, რომ მისი ოჯახური ვაზი ჭავჭავაძეების ოჯახიდან მოდის. ის მოგვითხრობს, რომ კახეთში, სახლში, სადაც ახლა ცხოვრობს, მისმა დიდმა პაპამ შეიძინა. აქ იყო ალექსანდრე ჭავჭავაძის ტერიტორია, რომლის შიდა სივრცე იშვიათი მცენარეებით იყო მორთული.
ვაზის სპეციფიური მახასიათებლები
ბატონი ნიკო აღნიშნავს, რომ მისი ვაზი უნიკალურია. ადგილობრივი კომუნისტების დროს ვაზის მოვლა და შენარჩუნება რთული გახდა, თუმცა ის კვლავ იბრძვის არსებობისთვის. საინტერესოა, რომ ვაზის ასაკი და მისი ჯიშები ჯერ კიდევ განხილვის საგანია, რის გამოც მეცნიერების ყურადღებას იპყრობს
ვაზის კულინარიული მნიშვნელობა
ქართულ კულტურაში ვაზი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს, რაც მის უნიკალურ გემოზე და შთამბეჭდავ ნაყოფზე აისახება. ვაზი ხშირად გამოიყენება ღვინის წარმოებაში, რაც ქართულ სამზარეულოს კიდევ უფრო მდიდარ და მრავალფეროვანს ხდის.
drpkhakadze
